Bài 1
1Sm 26,2.7-9.12-13.22-23; Lc 6,27-38
Chủ đề: Hãy nhân từ như Thiên Chúa: tha thứ cho kẻ bách hại mình; HÃY YÊU KẺ THÙ.
* 1Sm 26,23: Đavit nói với vua Saolê: “hôm nay YAVÊ đã nộp cha vào tay con, nhưng con đã không muốn tra tay hại Đấng YAVÊ đã xức dầu tấn phong.
* Lc 6,27.35: Hãy yêu kẻ thù và làm ơn cho kẻ ghét anh em… Vì Đấng Tối Cao vẫn nhân hậu với cả phường vô ân và quân độc ác.
Lời Chúa của Chúa Nhật VII C, Mùa Thường Niên đặt các tín hữu, là môn đệ của Đức Giêsu, trước một thách đố lớn lao, một đòi hỏi của Đức Giêsu mà nơi sức tự nhiên của con người, tưởng chừng như là không thể thực hiện được; Bởi vì thoạt nghe qua thì đòi hỏi đó đi ngược lại với những suy nghĩ, cảm xúc, chuẩn mực xử thế thường tình của kiếp người vốn đang bị quyền lực của tội lỗi khống chế. Đó là Đức Giêsu đòi hỏi môn đệ Người hãy “yêu kẻ thù, làm ơn cho kẻ ghét mình, chúc phúc cho những kẻ nguyền rủa mình, cầu nguyện cho những kẻ vu khống mình” (Lc 6,27b-28). Thế nhưng tình yêu mà Đức Giêsu đòi hỏi những ai muốn theo Chúa không phải là một tình yêu theo chuẩn mực nhân loại vốn là thứ tình yêu đã bị tội lỗi làm thoái hóa, lệch lạc đến độ ngay cả các tương quan thân bằng quyến thuộc gắn kết mật thiết như vợ chồng (Adam – Eva chẳng hạn), anh em ruột (Cain – Aben), cha vợ – con rể (Saolê – Đavit) … cũng bị hủ hóa, méo mó, nói chi đến việc dùng tình yêu đó mà yêu mến kẻ thù.
Tình yêu mà Đức Giêsu mang đến cho nhân loại, đặc biệt cho các môn đệ là Tình Yêu của chính Thiên Chúa: một tình yêu tinh tuyền, vô vụ lợi, yêu nhân loại ngay cả khi họ còn là tội nhân (x. Rm 5,8), ngay cả lúc họ còn là thù nghịch với Thiên Chúa (x. Rm 5,10), thì Chúa đã ban cho nhân loại người Con Một của Người để cứu độ họ (x. Ga 3,16). Và để nhân loại có được tình yêu của Thiên Chúa, Người đã “thay tim” cho nhân loại bằng cách “bỏ đi quả tim bằng đá khỏi thân mình các ngươi và sẽ ban tặng các ngươi một quả tim bằng thịt. Ta sẽ đặt Thần Khí của Ta vào lòng các ngươi” (x. Ed 36, 26-27). Vậy trong Đức Giêsu Kitô, Thiên Chúa đã đổ TÌNH YÊU CỦA NGƯỜI VÀO LÒNG CHÚNG TA nhờ Thánh Thần mà Người ban tặng cho chúng ta (x. Rm 5,5). Do đó, tất cả những ai mở rộng cõi lòng, TIN, NGHE, ĐÓN NHẬN, GIỮ LỜI của Người thì tình yêu của Chúa Cha và Chúa Giêsu sẽ ở trong người đó (x. Ga 14,23). Vậy Thiên Chúa đã “thay tim”, đã gieo Tình Yêu thần linh vào con tim nhân loại, do đó khi ta yêu kẻ thù bằng tình yêu Chúa ban là chúng ta TRỞ NÊN GIỐNG CHÚA (Lc 6,36), thể hiện trọn vẹn bản chất của mình là HÌNH ẢNH THIÊN CHÚA. Như thế khi đòi buộc phải yêu kẻ thù; Thật ra, Đức Giêsu đã khai mở lại cho môn đệ con đường giúp họ hoàn tất ơn gọi làm người và làm con Thiên Chúa theo đúng như ý định ban đầu của Chúa Cha trong công trình tạo dựng.
Bài đọc 1 là một minh họa cho chủ đề hãy yêu thương, tha thứ cho kẻ thù ghét mình: trong khi Saolê hận thù, ganh tỵ truy tìm giết Đavit, thì một hôm nhà vua đã bị rơi vào một tình huống có thể bị Đavit giết chết. Thế nhưng Đavit vì lòng kính sợ Chúa và vì tôn trọng Đấng đã được Chúa xức dầu nên đã tha chết, không sát hại Saolê. Hành vi quảng đại, đáng trân trọng, nhưng đối với những đòi hỏi của Đức Giêsu thì vẫn chỉ ở mực độ bình thường, sức người có thể đạt được (x. Lc 6,32-34) vì thực ra Đavit vẫn xem Saolê là cha, là vua của mình, là Đấng Chúa xức dầu (x. 1Sm 26,23).
Còn trong Tin Mừng, Đức Giêsu đòi hỏi một tình yêu triệt để, tinh tuyền tuyệt đối: yêu chỉ vì yêu! Do đó yêu không loại trừ ai, yêu cả kẻ thù; Chỉ muốn điều thiện hảo cho tất cả mọi người. Cho nên tình yêu mà Đức Giêsu đòi hỏi không dừng lại ở mực độ tha thứ cho kẻ thù mà còn đi xa hơn nhiều: “hãy làm ơn cho những kẻ ghét mình, hãy chúc phúc cho những kẻ nguyền rủa mình, hãy cầu nguyện cho những kẻ vu khống mình” (Lc 6,27b-28).
Tình yêu tha thứ không phải là nhu nhược, bỏ qua lỗi lầm kẻ khác cho yên chuyện bất chấp hậu quả; Nhưng đó là cách biểu lộ cao độ ĐỨC ÁI: tìm đủ mọi cách để những kẻ thù, kẻ gây họa cho mình cũng được hưởng mọi phúc lộc cứu độ ngang qua việc làm ơn cho họ, chúc lành cho họ và nhất là chuyển cầu cho họ trước tôn nhan Chúa. Tín hữu làm mọi sự vì mình là con Thiên Chúa, mình muốn giống Cha mình là Đấng nhân hậu cả với kẻ bội bạc và những kẻ gian ác (Lc 6,35-36). Vậy qua lệnh truyền tha thứ cho kẻ thù, Đức Giêsu mời các môn đệ trở nên CỘNG TÁC VIÊN của Chúa hồi phục quyền làm con cho chính mình và cho mọi người để cuối cùng không còn “kẻ thù” nữa, mà tất cả nhân loại thành một gia đình con của cùng một Cha trên trời.
BÀi 2
Hãy yêu kẻ thù và làm ơn cho kẻ ghét anh em (6,27b)… và anh em sẽ là con Đấng Tối Cao, vì Người nhân hậu với cả phường vô ân và quân độc ác. Anh em hãy có lòng nhân từ, như Cha anh em là Đấng Nhân Từ (6,35b.36).
Lời Chúa của Chúa Nhật VII C Mùa Thường Niên mời chúng ta suy gẫm về một lệnh truyền xem ra đi ngược lại với khuynh hướng tình cảm tự nhiên của con người, dạy chúng ta cung cách ứng xử phải có đối với những người mà giữa họ với chúng ta có một mối bất hòa lớn, đến độ hiềm thù nhau, hoặc từ đơn phương hoặc từ cả hai phía: YÊU KẺ ĐỊCH THÙ.
Trong cuộc đời, việc xích mích, rồi hiềm thù, ganh tỵ… là điều khó tránh; Và nếu có thể nói, đó là chuyện bình thường, vấn đề là sau cú va chạm đó, cách ứng xử của chúng ta như thế nào mới là quan trọng.
Đọc trong Tin Mừng, chúng ta thấy Đức Giêsu cũng có những cú va chạm nẩy lửa: đối với kẻ giả hình, cứng lòng đã đành mà còn cả với đám đông dân Chúa (x. Mt 11,21-24; Lc 10,13-15), với Phêrô và cả với Đức Mẹ nữa (x. Lc 2,41-49). Tuy nhiên các va chạm đó dù trầm trọng đến đâu cũng chỉ là sự kiện nhất thời rồi sẽ qua đi. Điều Chúa muốn dạy là tâm tình phát sinh ra và còn lại nơi tâm hồn để trở thành tầm nhìn cho cả cuộc sống: Kết thúc của cuộc “va chạm” giữa hai Mẹ – Con năm Đức Giêsu 12 tuổi là: “Sau đó, Đức Giêsu đi xuống cùng với cha mẹ, trở về Nadaret và hằng vâng phục các ngài (Lc 2,51a). – Còn Mẹ thì “ghi nhớ tất cả những điều ấy” (2,51b. Xem thêm Lc 1,19 và nốt “b”, “c” CGKPV).
Điều Thiên Chúa muốn là qua những va chạm ấy, Chúa mời những kẻ tin vào Chúa hãy biện phân, khám phá rõ hơn và đi sâu vào dự tính yêu thương của Thiên Chúa, cộng tác với Chúa để cuối cùng Tình Yêu thống trị, hận thù, xích mích bị đẩy lui, muôn loài phải thần phục Tình Yêu Thiên Chúa (x. 1Cr 15,28b).
Để cho Tình Yêu Thiên Chúa thống trị, điều cụ thể mà Lời Chúa hôm nay đề nghị cho chúng ta là gì?
-
Phần cá nhân, người của Chúa đừng nuôi dưỡng thù hận trong lòng mình, đừng để sự oán giận chiếm đoạt con tim mình, điều khiển con người mình theo những thành kiến sân hận bất khoan dung.
-
Còn nếu tha nhân cứ coi ta như kẻ nghịch (trường hợp Saun với Đavit), thì Lời Chúa khuyên ta vẫn cứ khoan dung, không tìm cách trả thù hãm hại; Trái lại phải tha thứ, làm ơn, cầu nguyện cho họ nữa.
Vì sao Đức Giêsu lại muốn môn đệ mình phải yêu thương kẻ thù? Nhất là trong một xã hội vô luân, bất nghĩa, bất tín như hiện tại, liệu tình yêu đó của tín hữu có bị lạm dụng? và những nỗ lực của họ có vô ích như đem muối bỏ vào dòng sông?
Lời Chúa hôm nay không đưa ra một câu đáp có tầm cỡ lớn lao như đổi thay cơ chế, làm mới xã hội…; Điều mà Luca nhắm tới hôm nay khi mời các tín hữu sống lệnh truyền YÊU THƯƠNG KẺ ĐỊCH THÙ là người tín hữu hãy thể hiện nơi bản thân mình bản chất tinh tuyền của một con người theo ý Chúa: con người là hình ảnh của Thiên Chúa; con người là con cái Chúa (Lc 6,35). Chúa muốn mỗi tín hữu phải là một “hạt giống yêu thương”, “yêu cả kẻ thù” được gieo vào giữa lòng trần thế; Để rồi với bước đầu nhỏ bé đó, Chúa từng bước xây dựng lại thế giới yêu thương đã được khởi đầu với Đức Giêsu Thập Giá “xin Cha tha cho chúng” (Lc 23,34).
Thiên Chúa là Tình Yêu! Thiên Chúa dựng nên mọi sự trong tình yêu và Thiên Chúa muốn mọi sự cũng sẽ kết thúc trong Tình Yêu. Yêu kẻ thù có nghĩa là biến kẻ thù ra đối tượng, thành người được yêu. Tất cả, trong Đức Kitô, đều là thành phần Nhiệm Thể của nhau, những thương tích, khổ đau do các chi thể xấu, bệnh gây ra cho toàn thân nhờ Luật “yêu kẻ thù” đều được đón nhận, hội nhập trở lại thành Thân Thể lành mạnh.
BÀI ĐỌC I: 1Sm 26,2.7-9.12-13.22-23
Trích từ Sách Samuel cuốn I, thuật lại chuyện vua Saun truy lùng để giết Đavit vì hận thù ganh tỵ; Tuy nhiên Thiên Chúa bảo vệ Đavit và vua Saun đã nhiều lần rơi vào tay Đavit, lẽ ra Đavit có thể giết vua Saun để bảo đảm an toàn cho bản thân mình, nhưng Đavit đã không làm thế, ông không ám hại vua vì vua là người của Chúa. Đây là lần thứ hai (lần 1 ở 1Sm 24) Đavit tha chết cho vua Saun.
Saun là vị vua đầu tiên của Israel. Giai đoạn lịch sử Israel trước vua Saun được sách Thủ Lãnh gọi là “thời không có vua, ai muốn làm gì thì làm” (Tl 17,6; 21,25). Tình hình khá bất ổn; mỗi chi tộc tự lo cho phần mình; lực lượng bị phân tán nên không ngừng bị các dân chung quanh chèn ép. Dân đòi có vua! Vị thủ lãnh cuối cùng là Samuel không đồng ý, nhưng Chúa bảo Samuel cứ chiều theo lòng dân với những lời cảnh cáo kèm theo (1Sm 8,4-9; 8,21). Và Chúa đã hướng dẫn Samuel gặp được Saun (1Sm 9,17) rồi xức dầu phong vương cho Saun (10,1), người chi tộc Benyamin.
Giai đoạn đầu của triều đại, Saun gặt hái nhiều thành công. Nhưng khi đã nếm cảm được vị ngọt của thành công, của quyền lực, Saun quên mất điều căn cản này: Thiên Chúa vẫn là thủ lãnh tối cao của dân, vua phải là người đầu tiên, nghiêm túc tuân phục ý Chúa. Tiếc thay vua đã nhiều lần đi trệch ý Chúa (1Sm 13,10-14 và nốt “u”, 15,11), nên Chúa loại bỏ Saun và chọn người khác làm vua (15,23b). Bắt đầu từ đó Saun suy thoái.
Chúa chọn Đavit và Samuel xức dầu phong vương cho cậu ngay khi Saun còn tại vị (1Sm 16,1.12-13). Chúa phù hộ Đavit liên tục thành công, đặc biệt là việc nhân danh Chúa, hạ gục tên khổng lồ Gôliat (1Sm 17) kéo theo lời ca khen của dân chúng: “vua Saun được hàng ngàn, ông Đavit hàng vạn”, từ đó Saun đâm ra ganh tị Đavit và tìm cách hại Đavit (18,6-11); kể cả việc gả con gái cho Đavit cũng là âm mưu sát hại Đavit (18,25), nhưng Đavit vẫn thành công, Saun phải gả con gái và ngày càng sợ Đavit và “trở thành kẻ thù của Đavit suốt đời” (18,29).
Nhưng Đavit thì vẫn trung thành, kính trọng vua. Trong tinh thần của chủ đề “yêu kẻ thù”, bài đọc 1 kể lại lần tha chết thứ 2 của Đavit đối với vua Saun.
1/ Lòng thù hận của Saun đối với Đavit (26,2): quyết giết!
*Vua Saul lên đường… với ba ngàn quân tinh nhuệ…: Saul đã dùng đến cả một đạo binh để truy đuổi Đaivt. Chi tiết này cho thấy quyết tâm của Saul. Vua thực sự coi mình là kẻ thù không đội trời chung với Đavit, vốn là thần dân, là tôi trung, là con rể của vua. Lòng ganh ghét, đố kỵ đã biến tình thân ra hận thù. Đây là bước đầu của việc Saun tự hủy diệt bản thân và triều đại của mình.
2/ Thái độ đáp trả của Đavit: tha thứ, không nuôi thù hận:
*Cơn cám dỗ của Đavit (1Sm 26,8)
Đang đêm, Đavit và Avisai đã lén đột nhập vào đến tận lều của vua Saul mà không ai hay biết.
Avisai là em của Yôab, tổng tư lệnh binh đội của Đavit sau này, cả hai đều là cháu gọi Đavit bằng cậu (x. 1Sm 2,15-16). Khi Đavit làm vua, Avisai là người chỉ huy toán dũng tướng ba mươi người gọi là Nhóm Ba Mươi cực kỳ dũng mãnh của Đavit (2Sm 23,18).
Avisai là người cương trực trung tín nhưng nóng nảy và muốn cái gì cũng sòng phẳng (x. 2Sm 16,9; 19,22). Đứng trướng kẻ thù của chủ mình ông muốn ra tay hạ sát. Lời đề nghị hợp lý của Avisai (câu 8) thực sự là một cơn cám dỗ cho Đavit: giết Saul, Đavit sẽ được bình an và chắc chắn là lên ngôi Vua.
*Phản ứng của Đavit (26,9)
Đề nghị của Avisai – cháu Đavit – là cái nhìn của kẻ thù đối với kẻ thù. Đavit không xem Saun là kẻ thù, cũng không nhìn Saun dưới cái nhìn cảm tính nhân loại: cha vợ. Cái nhìn của Đaivit là cái nhìn của đức tin được Lời Chúa hướng dẫn: Saul là vua, được Chúa chọn, được Chúa xức dầu phong vương. Đavit vẫn tôn trọng Saul (26,9); Việc xét xử là của Chúa, người phàm không được chiếm đoạt quyền đó của Thiên Chúa. Cơn cám dỗ “trái cấm Eđen” đang bày ra trước mặt Đavit.
May thay, Đavit đã không phản ứng theo sự thúc đẩy của cảm tính xác thịt, ông hành xử theo đức tin, ông không ra tay sát hại Saul và kết quả thật tuyệt vời: nếu đọc tiếp 1Sm 26,17-21 (phần không được trích đọc trong bài đọc 1) thì ta sẽ thấy tình yêu thương trong đức tin của Đavit đã biến đổi con người thù hận của Saul, hồi phục nhân phẩm, lương tâm của Saul, vua tỉnh ngộ nhận ra lòng tốt của Đavit và không coi Đavit là kẻ thù nữa mà là con (26,21). Tiếc thay giây phút tốt đẹp này không kéo dài. Vậy yêu kẻ thù không chỉ là nhân đức luân lý, tha thứ mà còn là quyền năng Thiên Chúa trao ban cho tín hữu để mỗi người góp phần với Chúa hoán cải lòng người, từng bước một đổi mới thế giới.
3/ Đavit phó thác tất cả cho Thiên Chúa (câu 12.13.22.23)
-
“Yêu kẻ thù” không có nghĩa là dung dưỡng sự ác, bỏ qua điều bất công, bất nghĩa, xảo trá. Vẫn phải vạch mặt sự dữ và sau đó trao lại cho Thiên Chúa quyền kết án và xét xử.
-
Đavit tha cho vua nhưng lấy đi ngọn giáo và bình nước để phía đầu của vua (câu 12) rồi âm thầm thoát ra, đi lên đỉnh núi, lớn tiếng gọi vua và binh đội đang ngủ mê mệt dậy (câu 13) bảo một đầy tớ của vua qua lấy đồ dùng của vua về (câu 22). Hành động đó vạch trần tội của vua đồng thời bày tỏ lòng khoan dung, trung thành của Đavit.
-
“Xin Yavê thưởng công cho mỗi người tùy theo sự công chính và lòng trung tín của họ” (câu 23). Điểm đến của tình yêu tha thứ, yêu thương kẻ thù không phải là sự thánh thiện luân lý cá nhân, càng không phải là làm ngơ trước sự ác, bỏ mặc thế giới này trong nanh vuốt Ác Thần… mà là trao phó tất cả vào tình yêu quan phòng nhân ái của Thiên Chúa. Tin tưởng vào tiếng nói chung cuộc của Thiên Chúa.
Đavit có thái độ hoàn toàn phó thác cho Thiên Chúa, đặt vận mạng của mình dưới sự bảo trợ của Chúa, sẵn sàng đón nhận mọi phán quyết của Người đến với mình cũng như với kẻ nghịch cho dù thực tại trước mắt có ra sao đi nữa. Đavit không đoạt quyền phán xét chung cuộc của Thiên Chúa để thực hiện điều có lợi cho bản thân riêng mình.
-
Nguyên nhân chính để Đavit có cách ứng xử phó thác:
Bài đọc 1 không đề cập đến vấn đề luân lý đạo đức, cũng không đề cập đến các đức tính nhân bản của Đavit. Bản văn chỉ đưa ra một điều: LÒNG KÍNH SỢ THIÊN CHÚA, tôn trọng đường lối của Thiên Chúa trên con người Saun (x. 1Sm 26,9.23c). Đối với Đavit, tương quan nền tảng cho mọi cách ứng xử của ông đối với Saun là: Saun là người được Yavê xức dầu tấn phong.
Đavit tin rằng Chúa sẽ có cách cư xử phù hợp, đúng lúc đối với ai Chúa đã chọn: “xin Yavê thưởng công cho mỗi người tùy theo sự công chính và lòng trung thành của họ” (26,23).
Vậy tha thứ là dám để cho Thiên Chúa hoàn tất dự tính của Chúa trên bản thân tôi, trên kẻ thù, trên tha nhân, trên mọi sự đúng nơi đúng lúc, để ý Chúa là tất cả trong mọi sự.
TIN MỪNG: Lc 6,27-38
Trích đoạn Tin Mừng hôm nay là tiếp nối ngay sau trích đoạn tuần trước. Sau bài giảng về các mối phúc/ họa, Đức Giêsu tiếp ngay một lệnh truyền mới gần như là đi ngược với bản tính tự nhiên của con người: yêu thương kẻ thù. Nhưng thực ra Đức Giêsu đã tạo điều kiện để con người chúng ta nên giống Chúa: “anh em hãy có lòng nhân từ như Cha anh em là Đấng Nhân Từ” (6,36). Thật vậy:
Bài giảng về Phúc/ Họa có thể coi đó là tình yêu khoan dung tha thứ của Thiên Chúa đối với con người phản loạn, nghe lời Rắn, coi Thiên Chúa như là kẻ thù, sợ con người bằng Chúa (x. St 3,4-5). Do nghe lời Rắn, nghi ngờ Thiên Chúa, coi Thiên Chúa như là kẻ ganh tỵ với con người nên con người mất cái hạnh phúc thật và vĩnh cửu Chúa ban; Từ đó mới tìm cách bù trừ, vơ vét để lấp vào lỗ trống mất Hạnh Phúc của Thiên Chúa đó và rơi vào bất hạnh. May thay Thiên Chúa vẫn yêu thương “con người phản loạn” ấy, cho Con Một giáng trần đảm nhận hết vận khổ của “quân phản loạn”, chỉ lại cho nhân loại con đường đạt tới PHÚC THẬT. Như vật các mối phúc/ họa chính là tình yêu của Thiên Chúa đối với con người phản loạn. Tình yêu ấy đã biến con người phản loạn trở nên đối tượng của Tình Yêu vô bờ của Thiên Chúa (x. Ga 3,16-17).
Những ai đã được nghe (câu 27: những người đang NGHE đây…) và đón nhận Tình Yêu khoan dung tha thứ của Thiên Chúa qua bài giảng Phúc/ Họa thì đến phiên mình phải chia sẻ nó lại cho người khác. Nghĩa là: chúng ta, các môn đệ, “những người đang nghe Đức Giêsu”, tin lời giảng Phúc/ Họa của Người thì phải nên giống Chúa: yêu kẻ thù.
Như vậy, các mối Phúc/ Họa là phương dược, là sáng kiến, là tình yêu của Thiên Chúa dùng đối xử với nhân loại bội phản, kẻ thù để hồi phục hồng ân “hình ảnh Thiên Chúa” nơi mọi tội nhân; Thì khi con người nào đã đón nhận các mối Phúc/ Họa đó cũng phải đáp trả lại bằng thái độ “yêu thương kẻ thù”, để hoán cải kẻ thù, tội nhân thành bạn, thành con cái Thiên Chúa.
Còn phần các môn đệ, khi yêu kẻ thù, môn đệ nên giống Chúa. Đó là phần thưởng lớn lao, Chúa ban ngay ở đời này cho người môn đệ.
Bài đọc Tin Mừng hôm nay có nhiều chi tiết đáng để suy niệm. Tuy nhiên trong một bài chia sẻ ngắn, ta không đề cập hết mọi vấn đề được; Chỉ suy niệm hai ý chính:
-
Câu 27c: “hãy yêu kẻ thù và làm ơn cho kẻ ghét anh em”.
-
Câu 35: làm như vậy… “anh em sẽ là con Đấng Tối Cao…”
1/ Hãy yêu kẻ thù:
-
“Yêu”: thế nào là “yêu”? Không dễ có câu đáp trọn vẹn. Tuy nhiên đừng lẫn lộn “tình yêu” với “cảm tính”, “tính khí”, để rồi đưa tới cách ứng xử thiên vị, bất công, nhất là khi cần diễn tả ra bằng hành động, bằng những quyết định: “thích, khoái” (chứ không phải là “yêu”) thì dễ dàng tha thứ, khoan dung, dù lỗi phạm có lớn đến đâu cũng tìm cách che đậy, lấp liếm; Ngược lại “không ưa” (chưa đến nỗi thù hận không đội trời chung) thì cũng đã nghiêm khắc, tìm cách kết tội, dù sự việc chỉ bình thường: có bé xé ra to, để kết tội.
Rồi có người có tính khí hiền lành tự nhiên, dễ tha thứ, bỏ qua… cái gì cũng “dĩ hòa vi quý”, đi dần tới chỗ trốn trách nhiệm, né tránh những đối đầu cần thiết… rốt cuộc để lại bao hậu quả, kẻ ác lờn mặt, lộng hành. Đó không phải là tha thứ, là tình yêu.
Điều Đức Giêsu muốn dạy là “YÊU”. Đức Giêsu là mẫu mực của “Yêu”. Chúng ta hãy quan sát, chiêm ngắm vài cách ứng xử cụ thể của Người: Đức Giêsu không chiều chuộng các môn đệ, sẵn sàng nặng lời “Satan” khi cần; Đức Giêsu không đồng lõa với tội phạm: tha thứ nhưng nghiêm khắc đòi hỏi “đừng phạm tội nữa”; Đức Giêsu cũng vạch mặt mưu đồ của những kẻ cứng lòng, chống đối…
Nhưng kết cục Người làm tất cả vì yêu và tình yêu đó bộc lộ rõ ràng trên Thập Giá: “xin Cha tha cho chúng”. Và Người đã chết để ban ơn cứu độ cho mọi người kể cả kẻ giết Người. Đó là YÊU.
-
Kẻ thù: trong văn mạch của toàn bộ Kinh Thánh, kể từ khi hai nguyên tổ phạm tội, tất cả mọi người ai cũng có thể là kẻ thù của nhau, mang tai họa đến cho nhau: vợ chồng như Ađam – Eva; cha con như Absalon – Đavit; vua tôi như Saun – Đavit; anh em như Cain – Aben, Esau – Giacob…
Nguyên do đưa tới đổ vỡ trên: sau sa ngã, con người trốn Chúa; lánh xa dung nhan Chúa hầu che đậy lỗi phạm của mình; Con người thấy mình trần truồng, mất tất cả, xấu hổ về chính bản thân mình… do đó tìm cách che đậy, vơ vét, tích trữ hầu che giấu tội, lấp đầy khoảng trống thiếu vắng Thiên Chúa nơi mình. Từ đó, bất kỳ ai hay thứ gì dám làm lộ ra cái trần truồng, dám ngăn cản hoặc làm tổn hại đến những gì mình vơ vét, tích lũy cách vô vọng… thì đều có nguy cơ trở thành kẻ thù dưới cặp mắt của mình. Rồi sự thù nghịch ấy lan tràn từ cá nhân qua tập thể, con người kéo bè kết đảng chống lại nhau: oán thù vì thế ngày càng chồng chất.
Đức Giêsu đến để phá vỡ xiềng xích, vòng luẩn quẩn này, bằng cách gánh vác hết mọi hận thù, mọi hậu quả rồi đưa lên cây Thập Giá. Trên Thập Giá, Người tha thứ tất cả yêu thương tất cả (Lc 23,34). Tình yêu đó đã biến đổi tội nhân thành công dân Nước Trời: tên trộm lành (Lc 23,43). Tình yêu Thập Giá của Đức Giêsu đã thực hiện cụ thể, ngay tại chỗ mối phúc thứ nhất cho anh trộm lành: chính khi anh ta nhận ra tình cảnh khốn cùng, đáng nguyền rủa của mình và nhận ra tình yêu tha thứ, tình yêu yêu kẻ thù của Đức Giêsu, anh ta được phúc vì Nước Trời là của anh nhờ Lời Đức Giêsu.
Như vậy người kitô hữu không coi ai là kẻ thù của mình cả. Tuy nhiên họ không phải là hạng người sống trong ảo tưởng: họ ý thức rất rõ họ bị nhiều người thù ghét, ganh tỵ, cản trở công việc, chống phá… đồng thời cũng can đảm chấp nhận những hận thù ấy vì danh Đức Giêsu (Mt 10,22), nhưng vẫn đáp trả lại bằng yêu thương, tha thứ theo gương Thầy, cầu xin cho kẻ ác hoán cải và được hưởng phúc Nước Trời cùng với họ.
-
Vậy “yêu kẻ thù” chính là tâm tình tin, cậy, mến kitô giáo khắc sâu vào trong lương tâm, trí lòng của người kitô hữu, hướng dẫn, điều động mọi hành vi, ứng xử của họ: khao khát, nài xin Chúa, tìm đủ mọi cách kể cả hy sinh mạng sống mình để cho những ai coi họ như kẻ thù cũng được hưởng ơn cứu độ, được trở nên công dân Nước Trời, con cái Thiên Chúa như họ.
Đó chính là “yêu kẻ thù”. Nó không nằm trên bình diện cảm tính, tính khí, phần thưởng trần gian. Tình yêu kẻ thù đưa mọi người tới ơn cứu độ, biến mọi người nên anh em, hồi phục nhân phẩm: con người là hình ảnh Thiên Chúa.
-
Tóm lại: “yêu kẻ thù” không là hoa trái của tính khí, cảm tính, tâm lý phàm nhân; Nhưng “yêu kẻ thù” có thể nói đó là một thuộc tính của chính Thiên Chúa: Thiên Chúa là Tình Yêu; Vì yêu, Người đã ban, thông chia bản tính “TÌNH YÊU THẦN LINH” đó của Người cho chúng ta để giúp khắc phục được nọc độc của ganh tỵ, hận thù ăn sâu trong ta khi nghe lời Rắn.
Yêu kẻ thù không là một phản ứng nhất thời nhằm bày tỏ thái độ ưu ái, thân mật đối với “kẻ thù”; Nhưng đây là một tầm nhìn, một chiến lược hành động dài hạn thúc đẩy bởi TIN, CẬY, MẾN dựa trên giáo huấn và gương sống của Đức Giêsu, nhất là Thập Giá và Phục Sinh, nhằm từng bước tái lập lại tương quan huynh đệ với những anh chị em đang vì lầm lạc mà thù ghét ta, coi ta như kẻ thù. Đây là một cuộc trường chinh cam go, nhưng cũng là phương thức tuyệt hảo và duy nhất do Đức Giêsu mang đến và chứng thực bằng Thập Giá Phục Sinh, nhằm giúp nhân loại phục hồi nhân phẩm nguyên thủy, tái lập và củng cố tình huynh đệ, sum họp gia đình trong Tình Yêu Cha. Đây là bước khởi đầu đưa vũ trụ này vào Trời Đất Mới của Thiên Chúa.
2/ Làm được như vậy… anh em sẽ là con Đấng Tối Cao (6,35)
-
“Con Đấng Tối Cao” (x. Lc 1,32) là danh hiệu được gán cho Đức Giêsu trong ngày “Truyền Tin”. Chính khi mang lấy thân phận làm người trong tình yêu vâng phục để cứu vớt nhân loại bội phản, Đức Giêsu đã tỏ lộ vinh quang “Con Đấng Tối Cao”, mặc dù trước mắt Người là một Hài Nhi bất lực.
Như vậy, giờ đây ai tuân lệnh Người “yêu thương kẻ thù” thì sẽ được thông chia quyền làm con Đấng Tối Cao với Người và được thông dự vào uy quyền của Người. Cần nhớ rằng không có hành vi đạo đức nào từ phía con người có năng lực biến ta thành con Thiên Chúa. Nhưng việc chúng ta được trở nên con Chúa là ước muốn từ thuở đời đời của chính Thiên Chúa (x. Ep 1,5). Vậy trong Thánh Ý Chúa, chúng ta đã là “con” và Thiên Chúa đã tạo điều kiện để ta tham gia vào công trình của Thiên Chúa được trở thành “con”. Thiên Chúa tôn trọng tự do của ta, trao cho ta quyền tự do đón hận hay không đón nhận quyền làm con.
-
Phương tiện Chúa trao ban cho ta ngay tại thế này để giúp ta nên con Thiên Chúa là “hãy yêu kẻ thù”. Làm con Thiên Chúa không phải chỉ là một điều đáng mong ước và chỉ diễn ra vào Ngày Tận Thế: ngay khi biết “yêu thương kẻ thù”, chính lúc đó con người được hưởng quyền làm con. Khi “yêu kẻ thù” người tín hữu có “lòng nhân từ”, con người nên giống Chúa vì “Chúa là Đấng Nhân Từ” (6,36).
Để kết: Trong thực tế, chắc là phần lớn nhân loại không có “kẻ thù” theo nghĩa hẹp, tức là những kẻ thù hận nhau đến độ phải tìm đủ mọi cách làm hại, loại trừ nhau.
Tuy nhiên những kẻ quấy rầy ta, cản bước tiến của ta, làm ta bực bội, làm mất mặt ta… chắc là nhiều. Coi chừng, đằng sau những chuyện tưởng là nhỏ nhặt đó “kẻ thù” đang rình rập chúng ta. Chúa đã cảnh cáo như thế (x. St 4,6-7). Chuyện Saun – Đavit (bài đọc 1) cũng là một minh họa. Cũng phải đề phòng, “kẻ thù” nguy nhất của ta chính là “ta”. Nếu không làm chủ được mình, “cái tôi” ích kỷ có thể làm mọi người thành kẻ thù ta.
“Yêu kẻ thù” không phải là một điều khoản, một đạo luật pháp lý; Đó là một lý tưởng, một ân huệ thần linh Chúa ban cho nhân loại để khắc phục nọc độc hận thù hằn sâu trong ta do nghe lời xuyên tạc của Rắn, nhờ vậy kẻ tin đủ sức hoàn thiện bản thân và cùng nhau tái lập gia đình có Thiên Chúa là Cha nhờ Đức Giêsu và Thánh Thần.
TÌM HIỂU 2 BÀI ĐỌC (bổ sung bài Suy Niệm)
1Sm 26, 2…-23 / Lc 6,27-38
Chủ điểm phụng vụ:
Tiếp tục chủ đề tuần trước, lời mời các môn đệ của Đức Giêsu làm một sự chọn lựa giữa các “mối phúc” và ” mối khốn ” (Tuần trước MTN 6C). Nội dung chọn lựa tuần này được đề nghị là: ứng xử theo cung cách của người đời: khắc nghiệt, vô cảm, ăn miếng trả miếng cách lạnh lùng, bất khoan dung đối với những ai đã gây thiệt hại, tổn thương đến ta… Hoặc là theo gương và lời dạy của Đức Giêsu: thứ tha, yêu thương, làm ơn, cầu nguyện cho những kẻ làm hại ta.
Nói theo cách của bài đọc 1 của MTN 6C: chọn tin ở người đời, cậy dựa vào sức phàm nhân hay là chọn cậy tin vào Chúa, lấy Chúa làm nơi nương tựa. Điều Đức Giêsu mang đến – yêu kẻ thù – không phát xuất từ một động cơ luân lý, đạo đức xã hội mà là từ lòng nhân hậu của chính Thiên Chúa, Đức Giêsu muốn thông ban cho các môn đệ Người phương thức thần linh để khắc phục tận căn mọi oán thù chia rẽ do tội làm ra và qua đó mời các môn đệ cộng tác với Người hồi phục toàn thể nhân loại không trừ ai. Khi dạy “yêu kẻ thù”, Đức Giêsu muốn hồi phục nơi các môn đệ “hình ảnh Thiên Chúa”và nơi cả những kẻ mà vì tội lỗi ta đã lầm gọi họ là kẻ thù. Thực ra tất cả đều là con Thiên Chúa. “Yêu kẻ thù” là bí quyết thần linh giúp con người phục hồi phẩm giá nguyên thủy đó.
Điểm đến của Bài Giảng Khai Mạc này (Lc6,20-49) không dừng lại ở một vài chỉ thị, hành vi cụ thể mà là một lời mời gọi muốn các môn đệ Đức Giêsu phải nên giống Chúa: NGÔN – HÀNH – TÂM phải hiệp nhất. Đã theo Người gọi Người là “Chúa” thì phải thực hiện lời Người cách triệt để như đối với Yavê Thiên Chúa. Nhờ đó người môn đệ luôn vững tin.kiên trung trước mọi song gió cuộc đời. Họ xây nhà trên đá (Lc 6,48).
Nên giống Đức Giêsu, đó mới là cùng đích của lệnh truyền “Yêu kẻ thù”
BÀI ĐỌC I: 1Sm 26, 2.7-9.12-13.22-23
Văn mạch:
Sau các lần vi phạm lệnh truyền của Yavê, Saul vị vua đầu tiên của Israel đã bị Thiên Chúa loại bỏ. Chúa đã sai Samuel đến Bêlem xức dầu phong vua cho người Chúa chọn là Đavit lên thay thế.
Trong cuộc chiến với kẻ thù truyền kiếp là dân Philitinh, vai trò Đavit càng nổi bật, nhất là việc cậu đánh hạ gã khổng lồ Gôliat đem chiến thắng về cho Israel. Đavit được dân ca tụng hơn cả Saul: “vua Saul hạ được ngàn, ông Đavit hàng vạn” (1Sm 18,7). Kể từ đó, Saul ngày càng căm ghét Đavit và tìm đủ mọi cách để giết ông, khiến Đavit phải trốn chạy nay đây mai đó.
1Sm 26 thuật lại chuyện xảy ra ở sa mạc Díp, khi Saul kéo 3.000 quân rượt đuổi vây bắt Đavit. Đêm hôm ấy, trong lúc Saul và binh đội hạ trại để qua đêm thì Đavit và Avisai, cháu của Đavit, đã lẻn vào tận chỗ ngủ của Saul mà không ai hay biết. Lẽ ra Đavit có thể giết chết Saul cách dễ dàng, và Avisai cũng đã đề nghị như thế; Nhưng Đavit với lòng quảng đại và kính sợ Thiên Chúa, tôn trọng dự tính của Thiên Chúa trên Saul, nên đã tha chết cho Saul, không xúc phạm đến “đấng xức dầu” của Yavê.
Việc làm của Đavit không là một ngẫu hứng nhất thời, vì trước đó, ông đã một lần tha chết cho Saul (1Sm 24); Nhưng rồi Saul vẫn cứ hận ghen quyết tâm diệt trừ Đavit, và Đavit vẫn cứ thứ tha. Đây là nét chính mà phụng vụ Lời Chúa hôm nay chọn để hướng dẫn tín hữu vào giới luật yêu thương, tha thứ, làm tốt cho kẻ thù của Đức Giêsu trong Luca.
CẤU TRÚC
-
Saul quyết giết Đa vit (1Sm 26, 2)
-
Đem theo 3.000 quân tinh nhuệ truy sát Đa vit lúc đó đang lẫn trốn Saul đến tận Dip.
-
Yavê trao Saul vào tay Đavit (26, 7-9)
-
Đêm đến, Saul cùng binh đội ngủ trong doanh trại
-
Cây giáo của vua cắm xuống đất ở phía đầu vua (c.7)
-
Đavit với cháu là Avisai đột nhập vào trại đến tận lều vua:
– Avisai đề nghị Đavit để ông giết Saul (c.8)
– Đavit không đồng ý: “Đừng giết vua! Có ai tra tay hại Đấng Yavê đã xức dầu tấn phong mà vô sự đâu?” (c.9)
-
Cả trại không ai biết vì “Yavê đã cho một giấc ngủ mê ập xuống trên cả binh đội” (c.12c).
-
Ứng xử nhân hậu của Đavit đối với Saul (26, 12 -13, 22-23).
-
Lấy cây giáo và bình nước của vua rồi rút lui khỏi trại (c.12a).
-
Khi có được khoảng cách an toàn, Đavit lớn tiếng gọi binh đội của Saul thức dậy (c.13) và bảo sai người qua lấy lại vật dụng của vua (c.22)
-
Lời Đavit trấn tình với Saul:
– Phó thác cho Thiên Chúa tất cả: “Xin Yavê thưởng công cho mỗi người tuỳ theo sự công chính và lòng trung kiên của họ” (c. 23a).
– Lập trường của Đavit: “Hôm nay Yavê đã nộp cha vào tay con, nhưng con không muốn tra tay hại Đấng xức dầu của Yavê” (c.23b).
CHÚ THÍCH
-
Quyết giết Đavit (26, 2)
-
Nơi Saul cư ngụ và đặt triều đình là Ghip -a thuộc phần đất chi tộc Bengiamin, miền trung của Palestin (x.1Sm 15, 34, 22, 6; 23, 19).
-
Nơi Đavit chạy đến trú ẩn trốn là Dip, vùng đất tận phía Nam của chi tộc Giuda, khoảng 7km về phía đông nam Hebron (DEB).
-
Số lượng lính mà Saul điều động để truy kích Đavit là 3.000.
-
Tình trạng đất nước lúc đó là đang đối đầu với Philitinh (x. 1Sm 14, 52) mà Israel đang ở thế yếu luôn cần nhân tài để phù giúp.
-
Đavit lại là khắc tinh, nỗi kinh hoàng của quân dân Philitinh.
Các chi tiết trên cho thấy lòng thù hận, ganh tỵ đã làm mù Saul, khiên sông hành động bất chấp hậu quả: bỏ bê triều chính, quên luôn mối đe doạ thường trực là kẻ thù Philitinh… Dốc toàn bộ đạo thân binh 3000 người của mình (x. 1Sm 13, 1-2) rời bỏ thủ phủ ở miền trung Palestin để đến Dip thuộc Giuđa truy sát Đavit.
Mà Đavit lại là con rể, trung thần, kẻ bảo vệ hữu hiệu đất nước, là khắc tinh của Philitinh…
Qua đó Saul đã điên cuồng chống lại dự tính của Yavê để bám víu vào vương vị đã hũ hoá của mình. Saul lầm tưởng rằng loại trừ Đavit thì vường quyền của ông sẽ bền vững. tiếc thay, sai lầm ấy đã huỷ diệt Saul, dòng họ và vương triều đầu tiên của Israel trong tay Philitinh.
-
Trao Saul và tay Đavit (26,7-9. 12c)
-
Các chi tiết ở đây hàm ý Thiên Chúa đã trao Saul vào tay Đavit. Đavit có thể chọn an toàn cho mình bằng cách giết Saul. Thực ra đây là cuộc thử thách tinh luyện Đavit: Chúa muốn đào tạo vị vua sẽ là hình ảnh báo trước Vua Thiên Sai phải dần có được cung cách ứng xử giống Thiên Chúa: phó thác tất cả, kể cả vận mệnh của mình và của kẻ hại mình, cho sự quan phòng, xét xử của Yavê (c.23a)
-
Lý do chính Đavit không cho Avisai giết Saul là lòng kính sợ Thiên Chúa, là sự tôn trong Đấng Yavê xức dầu, không doán đoạt quyền xét xử chung cuộc của Thiên Chúa. Rõ ràng ở đây “một cây trái cấm” đang dặt ra trước mặt Đavit: chọn theo quyết định (cơn cám dỗ) tưởng chừng là khôn ngoan của Avisai đề nghị; hay là chọn theo ý định quan phòng của Yavê trên mọi sự.
-
Qua chọn lựa đúng đắn này, Đavit đã trao toàn bộ vận mạng của ông, của vương triều ông vào sự quan phòng, lòng thương xót, dự tính khôn ngoan của Thiên Chúa; Nên sau này dù Đavit, hậu duệ… vẫn đầy tội lỗi nhưng thành sự chung cuộc vẫn là dự tính quan phòng khôn ngoan lạ lùng đầy yêu thương của Thiên Chúa: với Đức Giêsu ngai vàng của Đavit là vĩnh cửu.
-
Cây giáo, cắm xuống đất ở phía đầu vua” (c.7b)
Trong doanh trại Ả Rập, nơi nào có cắm “cây giáo” thì đó là lều của vị chỉ huy (Lm. Thuấn). Nhờ vậy mà giữa đêm, trong 1 trại quân có 3000 người, Đavít mau chóng tìm đúng lều Saul ngủ.
-
Về nhân vật Avisai: Xem Bài suy niệm.
-
Lời trần tình của Đavit (c.23)
Xem Bài Suy Niệm:
3/ Đavit phó thác tất cả cho Thiên Chúa (c. 12. 13,22-23)
TÓM KẾT:
Bài đọc 1 trình bày dung mạo của 2 nhân vật vốn là nhạc phụ con rể của nhau. Cả 2 đều được Yavê chọn làm vua cai trị Israel dân Chúa: Saul và Đavit
Đổ vỡ đến cho Saul kể từ khi ông không tôn trọng ý định của Thiên Chúa trên cuộc đời ông để cố bám víu vào cái vị thế mà ông không còn xứng đáng để đảm nhận nữa: vương quyền trên Israel.
Ông tự biến mình thành kẻ thù nghịch với Đavit, tìm mọi cách giết Đavit, dồn Đavit vào thế phải đối đầu với ông. Theo lẽ thường tình, nếu Đavit muốn tồn tại thì phải diệt trừ Saul.
May thay Đavit dù bao thử thách vẫn giữ được phẩm chất tốt đẹp của
“người được Chúa chọn, xức dầu “. Ông đã chọn con đường tín thác trọn vẹn cho Tình Yêu Quan Phòng của Thiên Chúa. Lòng kính sợ Thiên Chúa, tôn trọng dự tính của Thiên Chúa trên bản thân mình và trên Đấng Yavê đã xức dầu giúp Đavit đã có được một lối ứng xử, ngược với lẽ thường của người đời, phù hợp với Thánh Ý Chúa: Đavit đã tha chết cho Saul khi Thiên Chúa đã trao vị vua thất sủng vào tay Đavit. Nhưng ông vẫn có lối hành xử thích đáng buộc Saul phải nhận sai trái của mình và cảnh cáo vua về đường lối công minh của Thiên Chúa (25).
Vậy, tha thứ, yêu kẻ thù không có nghĩa là nhu nhược bỏ qua mọi sự cho yên chuyện, nhưng là kiên quyết trung thành với đường lối của Thiên Chúa, rồi can đảm phó thác mọi sự vào Tình Yêu Quan Phòng của Thiên Chúa, sẵn sàng thờ lạy ý định chung cuộc của Thiên Chúa trong mọi sự đối với mình (Gioan Lasan).
Đi xa hơn bài đọc 1: Đavit tiếp tục gìn giữ thái độ phó thác này suốt đời ông, kể cả sau này khi ông sa ngã, là một tội nhân. Nhờ đó tình yêu tha thứ vô bờ của Thiên Chúa, cuối cùng cũng thành sự nơi ông bất chấp những tội lỗi của ông. Có thể nói việc yêu thương, tha thứ cho kẻ thù là lá bùa hộ mạng bảo vệ Đavit an bình trước sự công minh của Thiên Chúa. Ông đã được Chúa chọn làm tiên ảnh bào trước Đấng Mêsia của Thiên Chúa.
TIN MỪNG: Lc 6,27-38
Văn mạch: Xem MTN 6 C
Tuần trước Đức Giêsu đã gieo vào lòng các môn đệ một tầm nhìn mới mẻ giúp nhân loại xác định được đâu là hoạ/ phúc theo chuẩn mực Nước Trời. Tiếp tục đào tạo các môn đệ (c.27a), Đức Giêsu trình bày cho những ai đang nghe Người những lối sống, cách ứng xử độc đáo trong Vương Quốc của Người, để những ai muốn vào thì phải đổi thay và nỗ lực thủ đắc.
Nét độc đáo của sứ điệp hôm nay là YÊU THƯƠNG KẺ THÙ. Thật là một đòi hỏi đi ngược lại với tình cảm tự nhiên của con người. Một thứ tình cảm đã bị méo mó do hậu quả tội lỗi. Thực tế cuộc sống cũng cho chúng ta cảm nghiêm rằng không thể lấy cái tình cảm đã bị méo mó ấy làm chuẩn mực sống cho mọi sự được. Do đó khi đưa ra đòi hỏi phải YÊU THƯƠNG KẺ THÙ, Đức Giêsu muốn đưa nhân loại về lại tình yêu nguyên tuyền mà Thiên Chúa đã trao ban cho con người trong công trình sáng tạo; Một tình yêu làm con người nên “hình ảnh của Thiên Chúa”.
Đòi hỏi môn đệ phải yêu kẻ thù là Đức Giêsu muốn kẻ tin trở nên con Chúa; Mà Chúa thì nhân hậu với cả phường vô ân và quân độc ác. Yêu kẻ thù là phương thức Thiên Chúa ban cho môn đệ, đào tạo họ ngày càng nên nhân hậu như Chúa, trở nên con cái Người. Yêu kẻ thù là cách thức lan toả tình yêu tha thứ, hồi phục của Chúa cho mọi người.
CẤU TRÚC
-
Nội dung sứ điệp Đức Giêsu (Lc 6, 27-34)
-
Đối tượng: vẫn là các môn đệ. Ở đây được Đức Giêsu gọi là
“những người đang nghe Thầy đây” (6,27b – 28)
-
Nguyên tắc cơ bản: thái độ nội tâm (6,275-28)
được diễn tả qua 4 lệnh truyền:
-
Hãy yêu kẻ thù
-
Và hãy làm ơn cho kẻ ghét anh em (6,27b)
-
Hãy chúc lành cho kẻ nguyền rủa anh em
-
Và hãy cầu nguyện cho kẻ vu khống anh em (6, 28)
-
Biểu lộ ra bằng những hành vi cụ thể (6, 29-31)
-
Ai vả má ANH bên này hãy đưa cả má kia (6, 29a)
-
Ai đoạt áo ngoài của ANH, đừng cản nó lấy áo trong (6,29b)
-
Ai xin thì hãy cho (6,30a)
-
Ai lấy cái gì của ANH thì đừng đòi lại (6,30b)
-
Nguyên tắc vàng: “muốn người ta làm gì cho mình
thì hãy làm cho người ta như vậy” (6,31)
-
Căn nguyên của đòi hỏi “hãy yêu kẻ thù”
-
Môn đệ không ứng xử theo tiêu chuẩn của người tội lỗi: qui luật “hòn đất ném đi, hòn chì ném lại”, chỉ yêu kẻ yêu mình (6,32-34)
-
Môn đệ phải nhân từ như Cha là Đấng nhân từ (6,36)
-
Vì Thiên Chúa sẽ đáp trả tương xứng với những gì ta đã sống, vì thế
-
Đừng xét đoán – đừng lên án – hãy cho đi (6, 37-38a)
-
Lời cảnh cáo chung cuộc môn đệ (6,38b)
Phải yêu kẻ thù – vì anh em đong bằng đấu nào thì Thiên Chúa sẽ đong lại cho anh em bằng đấu đó
CHÚ THÍCH:
-
” Anh em hãy yêu kẻ thù và làm ơn cho kẻ ghét anh em …”(Lc 6, 27b-28): trong 2 câu này bản văn nói “anh em” tức là ngôi thứ hai số nhiều. Vấn đề khá tinh tế: có thể cộng đoàn, đạo giáo bị vụ khống bách hại, một số anh em tín hữu bị nguyền rủa lăng mạ, nhưng riêng bản thân tôi vẫn an lành, điều xấu không trực tiếp giáng xuống trên tôi, hay trên người thân tôi. Chi tiết “Ngôi 2 số nhiều” cho thấy rằng “kẻ thù” không chỉ là chuyện cá nhân, chỉ liên hệ trực tiếp, cụ thể với bản thân ta… nhưng còn là vấn đề cộng đoàn, liên đới trong nhiệm thể, trong toàn thân phận làm người.
-
Ai vả ANH …. đoạt áo của ANH (6,29-30), đối tượng của lời khuyên là “anh” tức ngôi thứ 2 số ít. Luca đưa ra một vài việc cụ thể mà kẻ khác có thể gây ra cho cá nhân tôi:
– “vả má”, có nghĩa là hạ nhục
– “cướp đoạt”, “quấy rầy” (ai “xin” thì hãy cho: xem Lc 11,5-8, đoạn này chỉ riêng Lc có. Ở đây “xin” cùng là bạn bè quen biết chứ có phải xa lạ gì đâu)
– Lừa đảo, dối trá mượn mà không chịu trả: Chúa dạy “đừng đòi lại”
Thế thì khái niệm “kẻ thù” ở đây mang nghĩa rất rộng, nó bao trùm mọi nẻo ngỏ, ngóc ngách tinh vi nhất của cuộc sống. Tất cả những ai làm phiền ta, quấy rầy ta, làm ta bực bội, chỉ trích, không đồng ý với ta… cho đến những thù hận, oán ghét, vu khống, bách hại… đều nằm trong khái niệm “kẻ thù”
-
Vậy ” kẻ thù” ở chung quanh ta, có khi là kẻ thân thiết ở ngay trong nhà, trong cộng đoàn ta, thậm chỉ “kẻ thù” còn là chính bản thân ta nữa. Do đó “yêu kẻ thù” là lệnh truyền người môn đệ đã theo Đức Giêsu, hưởng nhận ơn tha thứ hồi phục của Người hãy thực hiện lại cho mọi người điều mà Đức Giêsu đã thực hiện cho ta làm ta từ kẻ xa lạ chống đối Người trở nên môn đệ Người. “Yêu kẻ thù” là hồi phục lại mối tình thân cơ bản trong công trình sáng tạo mà con người vì phạm tội đã đánh mất. Đức Giêsu đến khôi phục lại và mời chúng ta là môn đệ Người hãy cộng tác.
Vậy Đức Giêsu đang kêu mời chúng ta là các môn đệ, là những người “đang nghe Thầy” hãy thanh luyện mình đến từng chi tiết nhỏ nhất để từng nguyên tử trong ta cũng đều thắm đượm tình yêu tha thứ, hồi phục của Thiên Chúa và đó là cái đích mà Đức Giêsu mong đợi khi dạy “yêu kẻ thù”: nên giống Chúa, nên con Chúa (6,35) nên nhân từ như Cha anh em là Đấng Nhân Từ (6,36).
-
Đừng xét đoán, đừng kết án… anh em hãy tha thứ …(6,37): lệnh này cũng không mang 1 ý nghĩa luân lý, pháp lý xã hội, nghĩa là chúng ta không đề cập vấn đề có liên quan đến luật xã hội, tòa án, các biện pháp kỷ luật để gìn giữ an ninh trật tự… hay là những tiêu chuẩn để chọn đúng người có khả năng mà giao trách nhiệm…
Vấn đề ở đây liên quan đến tình yêu nhưng không của Thiên Chúa. Người trao ban ân huệ rộng rãi cho mọi người, tốt lẫn xấu. Khi dòng thời gian còn tồn tại, Chúa không muốn lượng giá, xét đoán ai. Giai đoạn hiện tại là giai đoạn CHÚA CỨU bằng lòng kiên nhẫn thứ tha hầu thức tỉnh, hồi phục kẻ ác.
Vẫn phải phê bình sự kiện, xét xử theo luật pháp nhưng không được vi phạm nhân phẩm của 1 con người dù người đó là tội phạm. Vì lẽ, con người là vô biên, còn hành động của con người chỉ là sự kiện trong 1 khoảng thời gian nhất định. Quyết định chung cuộc về số phận vĩnh cửu của 1 con người, đó là quyền của Thiên Chúa.
Cuối cùng ra, điều sâu thẳm ở đây chính là đừng tự gán cho mình, đừng dành lấy cho mình các quyền phán xét chung cuộc của Thiên Chúa. “Cây trái cấm” ở Địa Đàng luôn là cơn cám dỗ thường xuyên cho con cái Adam mỗi khi họ muốn dành quyền biết thiện ác của Thiên Chúa mà đoán xét kết án tha nhân
PHẦN THƯỞNG?
c.35 “trái lại, anh em hãy yêu kẻ thù… Như vậy, phần thưởng dành cho anh em sẽ lớn lao, và anh em sẽ là Con Đấng Tối cao.
“Con Đấng Tối cao” (1,32) là danh tước được gán cho Chúa Giêsu trong ngày truyền tin. Chính khi chấp nhận mang thân phận con người trong tình yêu vâng phục để cứu vớt nhân loại bội phản, Đức Giêsu đã tỏ lộ vinh quang là “Con Đấng Tối Cao”. Vậy giờ đây ai tuân lệnh Người, yêu thương kẻ thù thì sẽ được thông truyền làm “Con Đấng Tối Cao” với Người và được tham dự vào uy quyền của Người. Chúng ta gặp lại phần thưởng lớn lao trong 4mối phúc: đồng hình đồng dạng với Đức Giêsu, hình ảnh của Thiên Chúa.
Làm con Thiên Chúa không phải chỉ là một thực thể đáng mong ước và chỉ xảy ra vào thời thế mạc: con người đã được làm con Thiên Chúa ngay từ lúc thật sự biết yêu thương kẻ thù. Do tình yêu không vụ lợi, không đòi đáp trả, bởi vì Thiên Chúa cũng hoàn toàn tốt lành đối với những kẻ vô ơn và ác đức. Ai yêu kẻ thù là đã thật sự trở nên con của Đấng Tối Cao, là Đấng tốt lành vượt lên trên mọi hành động của con người.
c.38– Đong đấu đầy đã dằn đã lắc … một hình ảnh giúp ta hiểu cái câu 38 nói trên: Thiên Chúa ví như một nông gia trả lương rất hậu cho công nhân của mình, đồng lương là hạt lúa. Nông gia hà tiện sẽ đổ lúa vào đấu thật nhanh, gạt thật sát mặt để đỡ hao tổn. Còn Chúa, Người dùng đấu đúng chuẩn, để lúa đầy lại còn dằn ép, lắc để có lượng lúa tối đa, rồi lại còn “HUPÊRÊK KHUNNUMÊNON” động tính từ hiện tại, thụ động = “tràn miệng, trào ra ngoài lai láng”. Nếu đấu càng to thì lượng lúa cho thêm vun lên càng nhiều… Đấu mỗi người lớn /bé là tùy vào việc yêu kẻ thù nhiều hay ít.
Hình ảnh đong lúa, hợp với c.35, cho thấy lòng quảng đại, nhân hậu của Thiên chúa quá bao la: Chúa cũng “thưởng” cho kẻ không yêu kẻ thù nhưng tiếc thay vì cái đấu đấu của họ quá bé nên không đón nhận được dồi dào hồng ân. Đong đấu nào sẽ được trả lại bằng đấu ấy”, lời này mời mỗi người chúng ta tin vào lòng nhân hậu của Thiên chúa, Người chẳng tước đoạt lấy lại cái gì của ta cả, Người chỉ cho thêm, nhưng chúng ta cũng phải lo dọn cái đấu cho to để mà lãnh thưởng.
Frère Pierre Đình Long FSC
