Ds 11,25-29; Mc 9,38-43.45.47-48
Chủ đề: Tính đố kỵ của con người
và lòng quảng đại nhưng không của Thiên Chúa.
* Ds 11,29: anh ghen tỵ giùm tôi à ? phải chi ĐỨC CHÚA ban Thần Khí trên toàn dân.
11,25b: ĐỨC CHÚA lấy một phần Thần Khí trên Môsê mà đặt trên 70 kỳ mục.
* Mc 9,39.40: Đức Giêsu nói với Gioan : đừng ngăn cản người ta, Quả thật ai không chống lại chúng ta là ủng hộ chúng ta.
Lời Chúa của Chúa Nhật XXVI B Mùa Thường Niên tiếp tục chủ đề các Chúa Nhật trước : đường lối của Thiên Chúa và đáp trả từ phía con người trước đường lối đó. Khía cạnh được Chúa Nhật XXVI B quan tâm đến đó là TÍNH CÁCH và MỤC ĐÍCH của ân huệ Thiên Chúa trao ban cho con người.
Trong ý định của Thiên Chúa thì ân huệ chúa trao ban là ân huệ NHƯNG KHÔNG và mang tính phổ quát. MỤC ĐÍCH là để cứu tất cả mọi người. Vì là NHIỆM THỂ của Đức Giêsu, nên mỗi chi thể sẽ chỉ đảm nhận một phận vụ nhất định và vì thế cũng chỉ nhận được những đặc ân thích hợp. Nét đặc thù của các hồng ân không nhằm phục vụ riêng cho cá nhân, cho chi thể đó mà NHẰM BỔ SUNG cho nhau hầu toàn thể nhiệm thể hưởng trọn vẹn ơn cứu độ.
Thiên Chúa quảng đại, bao dung ! Dự tính , đường lối của Chúa là như thế! nhưng từ khi sa ngã , con người có khuynh hướng muốn quy tất cả mọi lợi lộc về cho bản thân hoặc cho bè nhóm mình : họ muốn chiếm đoạt hồng ân Thiên Chúa – kể cả muốn chiếm Thiên Chúa – làm của riêng mình để rồi cậy dựa vào đó mà thống trị kẻ khác.
Hệ quả là cá nhân (như trường hợp Giôsuê trong bài 1) hoặc là NHÓM “ chúng ta” như 12 tông đồ trong Tin Mừng đã có những phản ứng lạc xa đường Chúa, thậm chí bản thân thành chướng ngại, cản trở hồng ân cứu độ của Thiên Chúa chậm đến với mọi người. Lời Chúa hôm nay mời gọi những ai muốn làm môn đệ Chúa hãy điều chỉnh lại nội tâm, thái độ ứng xử của mình cho phù hợp với ơn cứu độ phổ quát, nhưng không của Thiên Chúa. Riêng Đức Giêsu, trong TIN MỪNG , còn đòi hỏi quyết liệt hơn nữa : tất cả những gì “làm cớ cho anh sa ngã” (tức đi ngược đường lối Chúa) thì phải can đảm dứt bỏ kể cả chặt tay , móc mắt…cách nói quá như thế hàm ý: điều quan trọng là ĐƯỢC VÀO NƯỚC TRỜI; Muốn thế phải theo đường lối Thiên Chúa ngay từ hôm nay.
Bài đọc 1 kể lại việc Chúa ban Thần Khí cho 70 kỳ mục đã được tuyển chọn để họ trở thành trợ tá giúp Môsê chia sớt gánh nặng phục vụ dân Chúa. Họ được triệu tập tới Liều Hội Ngộ; Thiên Chúa ngự đến, lấy một phần Thần Khí mà Chúa đã ban cho Môsê đặt trên 70 kỳ mục và họ đã trở thành ngôn sứ cộng tác viên của Môsê. Tuy nhiên có 1 sự cố đã xảy ra : có 2 trong số 70 kỳ mục đã được chọn đó, không đến tụ họp tại Lều Hội Ngộ; Thế nhưng họ vẫn được ơn Thần Khí như 68 vị kia. Sự kiện ấy đã được một thanh niên chạy đến báo cho Môsê biết. Giôsuê, người tín cẩn của Môsê có mặt ở đó liền xin Môsê “ngăn cản họ!”(c.28). Nhưng Môsê trả lời: “anh ghen dùm tôi à? phải chi ĐỨC CHÚA ban Thần Khí trên toàn dân của Người để họ đều là ngôn sứ! ”(c.29)
Phản ứng của Giosuê bị ông Môsê coi là “ghen”, ganh tỵ. Ghen vì hai lý do: – Anh ta là người thân cận của Môsê mà không được chọn: – kẻ được chọn lại không đến họp mặt tại Lều Hội Ngộ mà vẫn được ơn. Vô tình Giôsuê đã nhốt ơn Chúa vào trong phạm trù tình cảm thân, sơ; đóng khung ơn Chúa vào một nơi chốn dù là lều Hội Ngộ đi nữa; Trong khi đó, ơn Chúa là NHƯNG KHÔNG, được ban cho ai được CHỌN.
Tính phổ quát và nhưng không của ơn Chúa được nhấn mạnh, chuẩn bị cho bài Tin Mừng.
Thật vậy, phần đầu của câu chuyện trong Tin Mừng cũng được cấu tạo với những tình tiết tương tự như trong bài một. Tông đồ Gioan đến thưa với Đức Giêsu về việc ông ấy đã ngăn cản một người làm phép lạ trừ quỷ vì người ấy không thuộc về nhóm theo Đức Giêsu. Đức Giêsu không đồng tình như thế. Người trách Gioan: “đừng ngăn cản người ta!”. Và Người có một cái nhìn đầy thiện cảm đối với những ai CHƯA thuộc về Nhóm của Người, nhưng vẫn sống theo thiện chí ngay lành: Người khẳng định họ là những kẻ “ủng hộ chúng ta”. Trong Đức Giêsu, mọi thiện chí của con người đều được Chúa coi trọng, đáng được Chúa ân thưởng xứng đáng (cc 40.41).
Và Tin Mừng kết thúc bằng một lời ngăm đe nghiêm khắc, đáng sợ. Đối tượng mà Đức Giêsu nhắm tới là TỪNG CÁ NHÂN của các môn đệ: “…nếu tay ANH…chân ANH…mắt ANH…” Chính mình đừng làm cớ vấp phạm cho bản thân mình. Trong chủ đề phụng vụ hôm nay, cơn cám dỗ muốn chiếm ân Chúa, chính Chúa làm của riêng mình, dành độc quyền trên Thên Chúa, cản trở những người “ủng hộ” Thiên Chúa nhưng không thuộc về phe mình… bị Đức Giêsu coi là cớ vấp phạm nghiêm trọng, có nguy cơ đưa tới làm mất ơn cứu độ cho chính mình. Do đó Đức Giêsu cảnh cáo rất mạnh “nếu …thì chặt đi, móc đi…để được vào Nước Trời”.
Trong ý định Thiên Chúa, tất cả mọi ơn riêng Chúa ban cho cá nhân này, tập thể nọ đều nhằm mục đích phục vụ ơn cứu độ phổ quát cho mọi người. Dành riêng Chúa cho mình là đi ngược đường lối của Thiên Chúa. Tất cả mọi cái cản trở ơn cứu độ phổ quát đều là cớ vấp phạm. Hãy can đảm loại bỏ để dự tính của Thiên Chúa thành sự nơi chúng ta.
Bài 2
Đừng ngăn cản người ta, vì… quả thật ai không chống lại chúng ta là ủng hộ chúng ta. (Mc 9,39-40).
Phụng vụ Lời Chúa Mùa Thường Niên XXVI B tiếp tục chủ đề của hai Chúa Nhật trước, mời gọi chúng ta suy niệm về đường lối của Thiên Chúa và phản ứng đáp trả từ phía con người trước đường lối đó. Trong hai Chúa Nhật XXIV B và XXV B, Lời Chúa nói trực tiếp đến con đường Thập Giá, đường dâng hiến hy sinh phục vụ; Trong khi đó tư tưởng xâm chiếm đầu óc của các môn đệ lại là tìm an toàn, thụ hưởng, thống trị kẻ khác. Đức Giêsu đang khổ công chỉnh sửa những sai lệch ấy. Lời Chúa hôm nay tiếp tục cho thấy những phản ứng lạc xa đường lối Chúa của những con người được Chúa chọn làm cộng tác viên của Chúa trên con đường cứu độ.
Hai nhân vật nổi bật trong Lời Chúa hôm nay là Giôsuê (bài đọc 1) và Gioan (Tin Mừng). Đứng trước những tình huống đột xuất, bất ngờ, cả hai đều bộc lộ ra một khuynh hướng xấu cơ bản của phận người tội lỗi: đó là ganh tỵ, đố kỵ, khi thấy kẻ khác được hưởng những ân huệ đặc biệt mà bản thân mình không được hưởng.
Nói chung, ganh tỵ (l’envie – The envy) là thái độ khó chịu, buồn bực, tức tối khi thấy người khác có của cải, tài năng, danh vọng, thành công… hơn mình. Ganh tỵ là một trong bảy mối tội đầu. Theo thánh Âu Tinh “ganh tỵ sinh ra thù ghét, nói xấu, vu khống, vui khi thấy kẻ khác gặp hoạn nạn, buồn khi thấy kẻ khác gặp may lành” (Từ điển Công Giáo – Ganh tỵ, sự). Để khắc phục thói cấu này cần có đức ái “yêu người chớ ghen ghét” (Kinh “bảy mối tội đầu”).
Đọc kỹ lại St 3, tội ganh tỵ này đã có trước khi hai nguyên tổ phạm tội ăn trái cấm. “Con Rắn” vì ganh tỵ nên mới bày mưu, gài bẫy làm hại con người (x.St 4,3-8; Kn 2,24). Vì vậy thánh Âu Tinh mới coi ganh tỵ là “thói xấu của ma quỷ” (GLHTCG 2539). Rồi sau khi bị đuổi ra khỏi Vườn Địa Đàng, nhân loại bắt đầu sinh sôi nẩy nở, thì tội đầu tiên xuất hiện trong cộng đồng nhân loại cũng là “ganh tỵ”: Cain ganh tỵ với Aben và đã dẫn tới cái chết của Aben (St 4,1-8).
Chúng ta phải loại trừ sự ganh tỵ ra khỏi trái tim mình… vì khi sự ganh tỵ nổi lên thì việc gì người ta cũng có thể làm (x.2Sm 12,1-4; 1V 21,1-29…), đưa con người tới việc làm tồi tệ nhất: “chúng ta đấm đá nhau, đó là vì sự ganh tỵ võ trang cho chúng ta chống lại nhau… Nếu mọi người đều cố phá rối thân thể Đức Kitô, thì rồi chúng ta sẽ đi tới đâu? Chúng ta đang làm cho Thân Thể của Đức Kitô thành một xác chết…” (Gioan Kim Khẩu) (x.GLHTCG 2540).
Thói xấu này cực kỳ nguy hiểm nó len lỏi vào mọi ngóc ngách của cuộc đời, tấn công luôn vào những việc làm thánh thiện nhất: các thừa sai đều ra đi rao giảng Tin Mừng, vậy mà vẫn còn ganh tỵ nhau (Pl 1,15; 2,3; Gl 5,26), vẫn còn chia bè chia phái (1Cr 1,12-13), tranh giành ảnh hưởng, tìm lôi kéo môn đệ về phe mình, chê bai kẻ khác không phải là tông đồ (x.1Cr 9,1-2: chính vì thế mà Phaolô đã viết một đoạn dài để biện hộ cho chức vụ tông đồ của mình 1Cr 9,3-27). Rồi trong việc thiện, việc phục vụ góp phần giúp đỡ các thừa sai… “các thiện nguyện viên” cũng không tránh khỏi xích mích với nhau (x.Pl 4,2-3). Mối hiểm nguy do thói xấu đó mang lại là lớn lao, đe dọa phá tan sự hiệp nhất, chia năm xẻ bảy Nhiệm Thể Đức Kitô (1Cr 1,13-14). Cùng một tâm trạng, thánh Gioan Kim Khẩu cũng la lên…: “…chúng ta xưng mình là một chi thể của cùng một thân thể, vậy mà chúng ta lại xâu xé nhau như những thú rừng” (GLHTCG 2538).
Lời Chúa hôm nay giúp chúng ta suy niệm về chủ đề này, đồng thời mời gọi nhân loại chỉnh sửa lại tầm nhìn của mình theo đường lối, dự tính của Thiên Chúa.
Bài đọc 1: Ds 11,25-29
Đây là một đoạn văn nhỏ trích từ khối văn chương nói về cuộc hành trình thứ hai trong sa mạc, từ núi Sinai cho đến Cadesh (x.Ds 10,35; và Đnl 9,22-23). Dân Chúa đã có Lề Luật và Hòm Bia đã đồng hành với dân. Tại Cadesh dân đã vào dò thám đất hứa (Ds 13,2); lẽ ra là họ đã phải vào chiếm đất hứa rồi, nhưng vì thiếu lòng tin họ đã không vào (Đnl 9,22-23;Ds 13,30 – 14,4); Thiên Chúa nổi cơn thịnh nộ phạt họ luẩn quẩn ở đó trong sa mạc 38 năm để tẩy luyện dân (Đnl 2,14).
Trong cuộc hành trình hai này, đám dân nô lệ, cứng đầu cứng cổ này tiếp tục làm khổ Môsê, chống lại Thiên Chúa: đòi ăn, nhớ lại thịt cá Ai Cập, họ nói chán Manna rồi (Ds 11,3; 21,5); Họ muốn quay về lại Ai Cập (Ds 14,4). Ngay cả Mariam và Aharon cũng ganh tỵ, chống đối Môsê (Ds 12,1-3)… Giữa bao nhiêu áp lực như thế, Môsê cảm thấy không đủ sức gánh vác trách nhiệm một mình, ông xin được chết (Ds 11,10-15). Thiên Chúa can thiệp, thiết lập hàng kỳ mục để phụ giúp công việc cho Môsê (11,16-17).
*Cách thức Thiên Chúa làm (Ds 11,16-17)
– Truyền Môsê chọn ra 70 kỳ mục
– Đem họ tới Lều Hội Ngộ, đứng chung với Môsê
– Chúa sẽ lấy một phần Thần Khí đang ngự trên Môsê và chia sẻ cho các kỳ mục ấy và họ sẽ cùng với Môsê gánh vác dân.
“Lều Hội Ngộ” (Cha Thuấn dịch là “Trướng Tao Phùng”): đó là một cái lều được Môsê dựng ở bên ngoài khuôn viên dân chúng đóng trại để dân chúng ai muốn thỉnh ý Yavê thì ra đó (Xh 33,7-8). Hòm Bia Thiên Chúa được để trong Lều này. Chỉ có một mình Môsê được vào trong Lều này, dân chỉ đứng từ xa nhìn theo ông thôi. Đây là Đền Thờ di động thời 40 năm sa mạc.
“Kỳ mục” ở đây là những viên chức vừa về mặt dân sự lẫn tôn giáo, được thiết đặt căn cứ trên quyền trưởng tộc đứng đầu một nhà từ đường, một gia đình (hiểu nghĩa rộng bao gồm tất cả những người có chung một ông tổ) hoặc một bộ tộc (x.1V 8,1-3; Tl 8,14.16). Các kỳ mục điều khiển dân, làm cố vấn cho dân và giữ gìn công lý. Có nhiều cấp bậc kỳ mục: của một thành, của một bộ tộc và cao nhất là của một quốc gia (Nouveau dictionnaire biblique – “anciens”).
Yavê ban một phần Thần Khí của Môsê cho các kỳ mục: trong Cựu Ước, mầu nhiệm “Thiên Chúa Ba Ngôi” chưa được mặc khải. Thần Khí được hiểu như là sức mạnh của Thiên Chúa, chỉ được trao ban cho một số người được tuyển chọn như Môsê, Đavit, vua, ngôn sứ… để họ hoàn tất tốt sứ mạng được Chúa trao cho. Ở đây 70 kỳ mục được Yavê ban Thần Khí để họ trợ giúp Môsê trong việc cai trị dân.
*Sự cố: nơi chốn các kỳ mục phải tập họp để đón nhận Thần Khí là “Lều Hội Ngộ” (11,24). Thế nhưng có hai vị là Enđát và Mêđát không đến, vẫn cứ ở trại cá nhân, mà vẫn được nhận ơn Thần Khí và phát ngôn (11,26). Sự cố này khiến cho Giôsuê có phản ứng:
– Ông vội vã đi trình báo sự việc lên cho Môsê (11,27)
– Và bạo gan đề nghị Môsê ngăn cản hai kỳ mục lỗi luật. (11,28)
*Đáp trả của Môsê (11,29)
– Môsê xem “thiện chí” của Giôsuê hàm ẩn hậu ý “ganh tỵ” Giôsuê là người rất thân tín của Môsê ngay từ hồi còn nhỏ (11,28) vậy mà không được Môsê chọn, Giôsuê lại được đặc ân thường xuyên túc trực gần Lều (Xh 33,11b). Chính trong vị thế được ưu đãi như thế, Giôsuê đi “méc” hai kỳ mục.
– Ước gì Yavê ban Thần Khí cho toàn dân của Người để họ đều là ngôn sứ”: hồng ân Chúa ban là để biến đổi tận căn làm con người nên ngôn sứ của Chúa, nói lời Chúa cho thế giới, nối kết mọi người với Thiên Chúa. Hồng ân Chúa ban không nhằm phô trương các việc lẻ tẻ tôn vinh cá nhân, phe nhóm mà là hồng ân xây dựng cộng đoàn và từng bước một trao ban lại cho mọi người, khi đến thời đến buổi, hồng ân mà hiện tại chỉ là một số được thụ hưởng. Tất cả mọi người, trước sau đều đạt tới mức hoàn thiện trong ơn gọi Chúa ban cho mỗi người, có gì đâu mà ganh tỵ.
Thật vậy, điều ước mơ của Môsê chính là dự tính từ muôn đời của Thiên Chúa sẽ được Người thực hiện vào thời Mêsia (x.Ge 3,1-2). Những gì xảy ra ở đây, sẽ được gặp lại trong bài đọc Tin Mừng.
TIN MỪNG: Mc 9,38-43.45.47-48
Bản văn phụng vụ của bài đọc Tin Mừng hôm nay không có câu 44 và 46. Vì nội dung hai câu đó chỉ cùng một nội dung với câu 48 và các thủ bản quan trọng cũng không ghi lại hai câu đó, nên ở đây cũng không giữ lại.
Bài đọc hôm nay là đoạn tiếp theo ngay sau đoạn được đọc trong tuần trước, nói lên phản ứng của các môn đệ trước mặc khải Thập Giá lần thứ hai của Đức Giêsu, và những điều Người chỉnh sửa dành riêng cho các ông. Khi nghe Thầy loan báo Thập Giá lần thứ hai (9,30-31), các môn đệ chẳng hiểu gì nhưng không dám hỏi lại cho rõ (9,32), có lẽ rút kinh nghiệm từ việc Phêrô bị mắng là Satan. Đã thế, các ông còn đi sâu thêm vào những sai trái của mình qua hai thái độ mang tính bè phái, tranh giành đặc quyền đặc lợi:
-
Nội bộ: các ông tranh nhau xem ai lớn nhất, nhưng không dám cho Đức Giêsu biết. Người phải vạch mặt, điều chỉnh, sửa sai (9,33-37: Mùa Thường Niên XXV B)
-
Đối ngoại: tính bè phái, cuộc bộ được biểu lộ qua thái độ ganh tỵ, dành đặc quyền cho phe nhóm mình của Gioan (9,38) – Đức Giêsu lại phải dạy dỗ, điều chỉnh (9,39-40) rồi giáo huấn thêm về nhiều vấn đề (9,41-50).
Tin Mừng hôm nay trích đọc phần “đối ngoại”, bỏ hai câu 49.50. Nội dung chính là lời dạy dỗ của Đức Giêsu trước thái độ ganh tỵ, bè phái của Gioan.
1/ Sự kiện (9,38-39)
Phải đặt sự kiện ganh tỵ này trong bối cảnh gần của Tin Mừng Marcô. Đức Giêsu đang nỗ lực đào tạo riêng, thêm cho Nhóm Mười Hai… Thế nhưng sau biến cố Hiển Dung, các ông “không có sức” trị nổi “thằng quỷ con”; Đức Giêsu phải dạy các ông bí quyết “cầu nguyện” (9,14-29), rồi báo thương khó lần hai (9,30-31); Các ông không hiểu, thay vì “cầu nguyện” như Đức Giêsu dạy (9,29) hoặc thỉnh ý Đức Giêsu (9,32) thì các ông lại sử dụng sức con người tranh giành địa vị với nhau, nội bộ xáo tung lên, cá nhân nép mình lại thinh lặng che dấu cái sai của mình (9,34). Và giờ đây, đứng trước một thực tế đáng xấu hổ, lẽ ra phải tự xét mình thì lại “diệu võ dương oai” trấn át kẻ khác.
*Cách hành xử của Gioan 9,38
– Sự kiện là có một người không thuộc về Nhóm Mười Hai lại làm được một việc mà không ai trong nhóm có sức làm: nhân danh Đức Giêsu trừ quỷ và thành công.
– Tự ái, ganh tỵ, cả nhóm (“chúng con”) đã cố gắng cản anh ta làm công việc tốt đẹp ấy. Ở đây tính bè phái nổi bật hẳn lên: cả nhóm làm sai lại còn muốn kéo Đức Giêsu hùa vào với họ nữa. Do đó Gioan mới đi méc Đức Giêsu tưởng rằng sẽ được Người ủng hộ. Chi tiết này hoàn toàn ăn khớp với lối ứng xử của Giôsuê trong bài đọc 1, bị Môsê cho là GANH TỴ.
Đặc ân Chúa trao ban là để PHỤC VỤ (9,35) và ĐÓN NHẬN kẻ bé mọn (9,36) mà Đức Giêsu vừa mới dạy, các ông đã quên mất. Một khi trốn chạy Thập Giá thì cung cách ứng xử của Con Rắn (tranh hơn thua, ganh tỵ) sẽ thống trị hồn ta.
*Phản ứng tức thời của Đức Giêsu (9,39a)
“Đừng ngăn cản người ấy”. Như vậy đối với Đức Giêsu, cách hành xử của Gioan là sai (so với Môsê trách Giôsuê trong bài 1). Rõ ràng “tư tưởng” của Gioan (so Mc 8,33c), thực ra là của cả Nhóm không là “tư tưởng” của Thiên Chúa. Cùng một tội như Phêrô, nhưng giờ đây được tỏ lộ ra trên bình diện tập thể. Đây không phải là cơn cám dỗ riêng cho cá nhân nào, mà là một điểm yếu của nhân loại sau khi nguyên tổ sa ngã. Chúng ta có thể nêu lên những chuyện cụ thể trong Kinh Thánh để minh họa: Cain – Aben (St 4,1-8); các con của Giocóp – Giuse (St 37); Giosuê – hai kỳ mục (Ds 11,29); Bà Miriam và ông Aharon – Môsê (Ds 12,2); Saolê – Đavit (1Sm 18,8-9); và chóp đỉnh cái ác của ganh tỵ là các Thượng Tế – Đức Giêsu (Mc 15,10; Mt 27,18).
2/ Giáo huấn giải thích của Đức Giêsu (9,39b-41)
Đức Giêsu đưa ra ba lý do giải thích câu 39a: Thật vậy trong bản văn hi lạp, cả ba câu 39b, 40, 41 đều mở đầu bằng từ “gar” có nghĩa là “bởi vì”, “quả thế”. Do đó có thể coi 9,39b-41 là những lý do giải thích tại sao “đừng ngăn cản người ấy”.
*Vì không có ai nhân danh Thầy… (39b): câu này nhấn đến tương quan với cá nhân Đức Giêsu. Đức Giêsu cho thấy trọng tâm của vấn đề không nằm ở một sự kiện (phép lạ) mà là ở mối tương quan với Đức Giêsu: dù chưa hoàn toàn thuộc về Đức Giêsu như Nhóm Mười Hai, nhưng người này không thể là kẻ chống đối Đức Giêsu được. Chẳng những thế, đã có người được cứu khỏi quỷ nhờ người này nhân danh Đức Giêsu. Phải chăng đây là nền tảng của việc Giáo Hội cho phép các người ngoại giáo, dù bản thân chưa tin Đức Giêsu, nhưng có biết về Người, biết phép rửa Công Giáo, vẫn được phép cử hành bí tích rửa tội cho những ai nguy tử muốn gia nhập Công giáo (GLHTCG 1256).
*Vì ai không chống lại chúng ta là ủng hộ chúng ta (40)
Lời giáo huấn này nhấn mạnh tới khía cạnh hiệp thông trong cộng đoàn. Thành phần dân Chúa đa dạng, nhưng chỉ được điều động bởi một Thần Khí vì lợi ích chung của toàn thể (1Cr 12). Do đó thái độ phân biệt, ganh tỵ của Gioan sẽ là đầu mối đưa tới chia rẽ nội bộ giữa những người đã có chút hiểu biết nào đó về Đức Giêsu và đã tin vào Người (x.1Cr 1,12-13). Thái độ ganh tỵ, khuynh hướng muốn độc chiếm Đức Giêsu và tham vọng ngăn cản kẻ ngoài Nhóm cậy dựa vào Đức Giêsu đã ngăn cản việc loan truyền danh Chúa và khu trừ mà quỷ (Nhóm Mười Hai trừ quỷ chưa được, nhưng thấy người ta làm được thì lại cấm: quỷ mở tiệc ăn mừng) và cũng là phá hoại sự hiệp thông trong Giáo Hội nữa. Trong tầm nhìn hiệp thông toàn Nhiệm Thể như thế thì mọi hành vi khống chế quyền lực ma quỷ, mọi hoạt động mang lại hạnh phúc cứu độ cho tha nhân đều là hành vi ủng hộ Đức Giêsu, cộng tác với đoàn môn đệ thi hành sứ mạng cứu thế của Đức Giêsu.
*Vì ai cho anh em uống một chén nước…(41)
Lời giáo huấn này mời các môn đệ nhìn việc làm của người bên ngoài Nhóm dưới ánh sáng của Mc 9,37 trước đó: làm một việc thiện gì cho ai (“đón tiếp”: c.37; “trừ quỷ”: c.38; “cho chén nước”: c.41) mà NHÂN DANH (cả ba câu đều dùng từ “onomati” = “tên”) Đức Giêsu là làm cho chính Chúa. Như vậy người trừ quỷ kia đã làm một việc thiện cho đoàn môn đệ. “Cho uống một chén nước thôi” mà còn có phần thưởng thì huống chi làm cả một phép lạ trừ quỷ. Vậy “đừng ngăn cản người ấy”.
TÓM: thay vì ganh tỵ, loại trừ, Đức Giêsu mời môn đệ hoán cải sống mầu nhiệm hiệp thông, đón tiếp, phục vụ nhau như các chi thể và thân thể phục vụ hiệp thông với nhau, tất cả vì lợi ích của toàn Nhiệm Thể.
3/ Giáo huấn cảnh cáo (9,42-48)
a/ Nếu tách đoạn này ra khỏi văn mạch, có thể hiểu tổng quát:
*Đừng làm cớ vấp phạm cho kẻ bé mọn… (42). “Kẻ bé mọn” ở đây là những kẻ đã tin vào Đức Giêsu nhưng còn “bé nhỏ” trong đức tin nghĩa là đức tin còn yếu kém . Để hiểu cụ thể, ta mượn thực trạng của các cộng đoàn của Phaolô. Thánh Phaolô cho ta biết có nhiều loại Kitô hữu trong các giáo đoàn và họ có ảnh hưởng trên nhau: những người có trí tri có thể trở thành cơ hội sa ngã cho những kẻ yếu kém muốn bắt chước họ dù không có trí tri như họ (x.1Cr 8,7-13; 9,22; 10,24-29; Rm 14,1-23). Khi phạm đến người anh em và làm tổn thương lương tâm yếu đuối của họ như thế là đã có tội phạm đến Đức Kitô (so với Mc 9,37.41; x.1Cr 8,12). (x.Chú giải Phúc Âm Chúa Nhật B trang 503).
* Đừng làm cớ vấp phạm cho chính bản thân mình (43.45.47): lời dạy nhằm chống lại các dịp tội bằng cách dứt khoát cắt bỏ liên hệ với tất cả những gì có thể gây cớ vấp phạm cho mình. Vấn đề không nằm ở hành vi cụ thể mà là ở ý nghĩa của hành vi ấy trong tương quan với Đức Giêsu và với phần rỗi của bản thân. Chắc chắn, Đức Giêsu không muốn thiên đàng là nơi toàn những người khuyết tật mù, què, điếc… Hạnh phúc thiên đàng phải là trọn vẹn, hoàn chỉnh. Mặt khác, việc cắt bỏ các chi thể không loại trừ được nguy cơ phạm tội.
Bài học khá rõ: điều Đức Giêsu mang đến cho chúng ta là Nước Thiên Chúa kèm theo lời mời chọn lựa: sẵn sàng đánh đổi tất cả để được Nước Thiên Chúa.
b/ Còn nếu ta đọc đoạn này trong văn mạch Đức Giêsu trả lời cho thái độ ganh tỵ của Gioan thì lời giáo huấn khuyên môn đệ bằng mọi giá phải loại tính ganh tỵ ra khỏi cộng đoàn lẫn cá nhân. Nó là căn nguyên của mọi hiểm họa cho kẻ bé mọn lẫn người mạnh khỏe.
Để khắc phục được tật xấu này và lòng ham thống trị, tranh giành hơn thua (9,34), “đường Thập Giá” là giải pháp triệt để. Vì từ chối Thập Giá, các môn đệ đã là “mồi ngon” cho các thảm họa trên. Hãy thay thế óc thống trị bằng tinh thần phục vụ đón nhận nhau. Hãy chặt bỏ tay chân “đố kỵ”, hãy móc bỏ cặp mắt “ghen tương” và thay vào bằng tình bác ái kitô giáo: làm mọi sự vì Đức Kitô, vì ơn cứu độ phổ quát của toàn Nhiệm Thể.
Frère Pierre Đình Long FSC
