« Phúc thay ai được dự tiệc
trong Nước Thiên Chúa ! »
(Lc 14, 15-24)
- Tiệc Nước Thiên Chúa
Một ngày sa-bát kia, Đức Giê-su đến nhà một ông thủ lãnh nhóm Pha-ri-sêu để dùng bữa (x. Lc 14, 1). Chứng kiến địa vị xã hội và tôn giáo của các khách mời, và cung cách ứng xử của họ khi chọn chỗ ngồi, Đức Giê-su đưa ra hai lời khuyên : lời khuyên thứ nhất dành cho khách mời (Lc 14, 7-11 : bài Tin Mừng của ngày thứ bảy, sau Chúa Nhật XXX thường niên) ; và lời khuyên thứ hai dành cho chính người tổ chức bữa ăn (Lc 14, 12-14 : bài Tin Mừng hôm qua). Khi nghe lời khuyên thứ hai này, có người đồng bàn với Đức Giê-su nói :
Phúc thay ai được dự tiệc Nước Thiên Chúa. (c. 15)
Đó là câu đầu tiên của bài Tin Mừng hôm nay. Vì thế, điều Chúa muốn dạy chúng ta, không phải là cách thức tổ chức hay cung cách ứng xử trong những bữa tiệc lớn, nhưng là giúp chúng ta hiểu và sống mầu nhiệm Nước Trời. Bởi vì, Nước Trời cũng giống như một bữa tiệc : « Một người kia làm tiệc lớn và đã mời nhiều người » (c. 16)
- Ơn huệ lương thực
Nước Trời giống như một bữa tiệc lớn. Vì thế, thật là đáng tiếc nếu chúng ta ăn chay, hay sâu xa hơn, coi thường hay hiểu lệc lạc về ân huệ lương thực ! Nước Trời giống như một bữa tiệc lớn, đó là vì, lương thực vừa rất thường ngày, vì chúng ta phải ăn nhiều lần trong ngày để mà sống, vừa rất linh thiêng, vì lương thực làm cho sống, vì thế lương thực là biểu tượng của sự sống thần linh, được Thiên Chúa ban từ thủa tạo thiên lập địa (x. St 1, 29) và được hiện tại hóa mỗi ngày : « Chúa ban bánh cho tất cả chúng sinh » (Tv 136, 25) ; và lời nguyện : « Xin cho cho chúng con lương thực hàng ngày » trong Kinh Lạy Cha được đọc trước bữa ăn, với tâm tình tạ ơn, vì ơn huệ lương thực đã có đó, trên bàn ăn rồi. Vì thế, người Do thái xin Thiên Chúa thanh tẩy ngang qua việc rửa tay, trước khi dùng bữa, bởi lẽ bàn ăn của họ là « bàn thánh ». Và đối với chúng ta, cũng phải như thế. Hơn nữa, lương thực hàng ngày mời gọi chúng ta ước ao ơn huệ Bánh Hằng Sống là chính Đức Ki-tô. Bởi vì, chúng ta xác tin rằng Thiên Chúa một khi duy trì cho chúng ta sống hằng ngày ngang qua dấu chỉ lương thực, thì Người cũng sẽ làm cho chúng ta sống mãi như Người để yêu thương. Chính vì thế, chúng ta cũng ngỏ với Thiên Chúa Cha với Kinh Lạy Cha, theo lời dạy của Đức Ki-tô, trước khi đón nhận Lương Thực Hằng Sống, là chính Mình và Máu Thánh của Người, trong Thánh Lễ.
Hơn nữa, bữa ăn còn là nơi diễn tả niềm vui gặp mặt, diễn tả tình yêu, tình bạn, chia sẻ và hiệp thông, chính vì thế mà « Trời đánh, tránh bữa ăn » ! Bởi vì, khi dùng bữa, trong mức độ chúng ta có nhân tính, chúng ta không chỉ cảm nếm và thưởng thức lương thực, nhưng chúng ta còn cảm nếm và thưởng thức điều quan trọng và bền vững hơn, đó là sự hiện diện cảm thông, huynh đệ và yêu thương.
- Bữa tiệc nhưng không
Nước Trời giống như một bữa tiệc lớn, và bữa tiệc này được tổ chức hoàn toàn nhưng không. Dụ ngôn bữa tiệc Nước Trời theo lời kể của thánh Mát-thêu còn nêu ra lí do, đó là tiệc cưới của đàng trai. Nhưng dụ ngôn của Đức Giê-su trong Tin Mừng theo thánh Luca mà chúng ta vừa nghe, hoàn toàn không nêu ra lí do : « Một người kia làm tiệc lớn và đã mời nhiều người ». Chi tiết này xem ra tầm thường, nhưng lại mặc khải cho chúng ta con tim của chính Thiên Chúa : Người là nhưng không, là chia sẻ nhưng không, là tình yêu nhưng không. Chính vì thế mà người được mời, là chính chúng ta, cũng phải đáp lại cách nhưng không ; và vì là một bữa tiệc nhưng không, Thiên Chúa tôn trọng sự lựa chọn của khách được mời, sự lựa chọn của chính chúng ta.
Và chiều kích nhưng không của bữa tiệc Nước Trời được đặc biệt nhấn mạnh, qua lòng khát khao có người đến dự tiệc, khao khát cách lạ lùng. Chi tiết này của dụ ngôn hoàn toàn tương hợp với lời khuyên thứ hai của Đức Giê-su : « Khi ông đãi tiệc, hãy mời những người nghèo khó, tàn tật, què quặt, đui mù. Họ không có gì đáp lễ, và như thế, ông mới thật có phúc » (c. 13-14). Lời khuyên thứ nhất của Đức Giê-su về việc chọn chỗ trong các bữa tiệc lớn, thì bình thường và dễ thực hiện, nhưng lời khuyên thứ hai của Ngài lại quá bất thường và trong thực tế không thể thực hiện được. Thật vậy, ai trong chúng ta đã từng mở tiệc và mời những người nghèo khó, tàn tật, què quặt, đui mù chưa ? Vì thế, thay vì hiểu lời của Đức Giê-su theo nghĩa thực hành, để rồi cảm thấy ray rứt vì không thực hiện được, chúng ta được mời gọi đặt lời của Ngài trong bầu khí của ngày sa-bát, là ngày của Thiên Chúa ban sự sống (x. Xh 20, 8-11), và cũng là ngày của Thiên Chúa cứu sống (x. Đnl 5, 12-15) và trong viễn tượng bữa tiệc của Nước Thiên Chúa, là điểm tới của sáng tạo và lịch sử. Bởi vì, chỉ có một mình Thiên Chúa mới có thể làm được mà thôi trong bữa tiệc Nước Trời của Ngài.
Trong dụ ngôn, những người được mời đã không ra khỏi được thế giới riêng của mình, họ như là bị giam ở trong đó và vì thế tất yếu dẫn đến thái độ nội tâm “băn khoăn lo lắng”, ham muốn, ghen tị và tất yếu sẽ dẫn đến bạo lực, như dụ ngôn của Đức Giê-su theo lời kể của thánh Mát-thêu: “Quan khách không thèm đếm xỉa tới, lại bỏ đi: kẻ thì đi thăm trại, người thì đi buôn, còn những kẻ khác lại bắt các đầy tớ của vua mà sỉ nhục và giết chết” (Mt 22, 1-10). Đó chính là năng động tất yếu của sự chối từ và đóng kín. Thái độ ngược lại là ra khỏi mình để chia vui, hiệp thông, chúc mừng và ca tụng; và thái độ này làm cho chúng ta được tự do với những gì giam cầm chúng ta, và giải thoát khỏi những năng động đóng kín gây chết chóc. Chúng ta đôi khi cũng có thái độ và hành động tương tự đối với lời mời gọi nhưng không và tha thiết của Chúa đến gặp gỡ và dùng bữa với Người.
* * *
Xin cho niềm vui viên mãn của Bữa Tiệc Nước Thiên Chúa, mà Đức Giê-su mời gọi và dẫn đưa chúng ta đi vào tham dự một cách nhưng không, lôi cuốn chúng ta, để chúng ta bình tâm với mọi sự và định hướng mọi sự ở cuộc đời này. Nhưng thực ra, trong Thánh Lễ mà chúng ta cử hành mỗi ngày, Người đã cho chúng ta cảm nếm niềm vui này rồi, khi đón nhận Lời và Ngôi Vị của Người vào trong tâm hồn và trong cuộc sống của chúng ta.
Lm Giuse Nguyễn Văn Lộc
